“Билиигэ, кэрэҕэ-сырдыкка уһуйааччы” күөн-күрэс

Ыһыах күн иккис аҥарыгар Арассыыйаҕа Педагог уонна Уһуйааччы, Саха Өрөспүүбүлүкэтигэр Үлэ сылларын чэрчилэринэн ыытыллыбыт РСФСР, СӨ үөрэҕирииилэрин Туйгуна, “Гражданскай килбиэн”, “Учууталлар учууталлара”, СӨ үөрэҕириитин, Бүлүү улууһун бочуоттаах ветераннара, “Бүлүү улууһун кун-күбэй ийэтэ” бэлиэлэр хаһаайыннара, тыыл, үлэ ветерана, үйэ аҥарыттан ордук оҕону иитии-үөрэтии эйгэтигэр эҥкилэ суох бэриниилээхтик үлэлээбит Сивцева Розалия Терентьевна 90 сааһыгар аналлаах “Билиигэ, кэрэҕэ-сырдыкка уһуйааччы” диэн ааттаах күөн күрэс ыытыллыбыта, нэһилиэкпит Үрүҥ Тунах ыһыаҕын киэргэлинэн буолбута саарбаҕа суох.

Өкүндү нэһилиэгин историятын кэрэһитэ, ытык-мааны ыал күн-күбэй ийэтэ, педагогическай династия туллар тутааҕа, нэһилиэк Ийэтэ диэн ааттаммыт үйэтин тухары үлэни өрө туппут ытык-мааны киһибит Розалия Терентьевна бу саас, кулун тутарга 90 сааһын томтойо туолла. Кини бу сылга сөп түбэһэн улахан буукубаттан суруллар Уһуйааччы, Үлэһит буолара саарбаҕа суох.
“Билиигэ, кэрэҕэ-сырдыкка уһуйааччы” диэн күөн-күрэспитигэр 10-тан тахса сыл ыстаастаах уһуйааччы, 5 сылга диэри иитии-үөрэтии эйгэтигэр үлэлээбит учуутал пааралаһан кытыннылар.

Биһиги нэһилиэкпититтэн 40-тан тахса сыл учууталлаабыт, СР үөрэҕириитин туйгуна Анна Васильевна Мандарова уһуйуллааччытыныын саҥа үлэлээн эрэр элбэҕи эрэннэрэр математика уонна информатика учуутала Виктор Вячеславович Константиновтыын,

оскуолабыт эдэр, эрчимнээх директора Алексей Васильевич Шадрин уһуйааччытынаан, оскуоланы бүтэриэҕиттэн учуутал идэтин баһылаабыт саха тылын уонна литературатын учуутала Ульяна Григорьевна Ивановалыын,

эдэр эрээри 10-тан тахса сыл ыстаастаах, оскуолабыт директорын үөрэтэр үлэҕэ солбуйааччыта Эльвира Андреевна Афанасьева уһуйуллааччытыныын бэйэтиттэн аҕа саастаах эрээри, үөрэх эйгэтигэр үлэлээбитэ 5-с сылыгар барбыт, педагог-библиотекарь Саргылана Владимировна Петровалыын,

Г.Ф.Николаев аатынан Бөкчөҥөө орто оскуолатыттан 10-тан тахса сыл ыстаастаах оскуола бастыҥ учуутала Варвара Артемовна Унарова уһуйуллааччытыныын эдэр учуутал Харлампьева Олеся Григорьевналыын

уонна Н.Н.Каратаев аатынан Тааһаҕар орто оскуолатын эдэр, кэскиллээх директора Капитон Петрович Львов уһуйааччыта математика уонна информатика учуутала Федора Алексеевна Петровалыын ситиһиилээхтик кытыннылар.
Күөн күрэспит уопсайа 5 түһүмэхтэн турбута. Ол курдук бастакынан саха таҥаһын таҥнан бэйэни билиһиннэрии, Розалия Терентьевна олоҕуттан уонна айар үлэтиттэн ыйытыктарга хоруйдар, “Айар талаан дьоҕура” түһүмэх, биир түмэл экспонатын билиһиннэрии уонна бүтэһигинэн -дьыалабыай көстүүм күрэҕэ.

Бастакы түһүмэххэ, дьон сэҥээриитин Эльвира Афанасьева, Саргылана Петрова бэйэни билиһиннэриилэригэр мустубут бар дьону аныгылыы флешмоб үҥкүүлэтэн ылбыта.

Талаан күрэҕэр Анна Мандарова уонна Виктор Константинов толорууларыгар “Моотуона” норуот ырыата, Капитон Львов сахалыы норуот ырыаларын омуктуу дьүөрэлии тутан ыллаабыта.

Варвара Унарова уонна Олеся Харлампьева уран тарбахтарынан тигэн, кырыайан оҥорбут үлэлэрин быыстапката,

Ульяна Иванова олоҥхоттон Айыы Умсуур удаҕан тойуга, Алексей Шадрин үөрэнээччилэринээн бухатыыр үҥкүүтүн үҥкүүлээбиттэрэ көрөөччү интириэһин тарпыттара.
Розалия Терентьевна Кыайыы 50 сылыгар оскуола иһинэн нэһилиэк историятын үөрэтэр түмэл тэрийбитэ, араас сылларга түмэл матырыйаалыын мунньан, үөрэтэн төрөөбүт-үөскээбит нэһилиэгин дьонун-сэргэтин туһунан 5 кинигэни бэчээттэппитэ.
Түмэл экспонатын көрдөрүүгэ, Дьүүллүүр сүбэ да, көрөөччү да интириэһин Бөкчөҥөө учууталлара Варвара Унарова уонна Олеся Харлампьева оскуолаларын түмэлиттэн булбут архивнай докуомуоннара буолбуттара саарбаҕа суох. Ол курдук Роза Петрова оскуолаҕа үөрэнэ киириэҕиттэн бүтэриэр диэри дөкүмүөннэр бэрт кичэллээхтик харалла сыппыттарын көрдөрдүлэр. Бу түһүмэххэ Анна Васильевна Виктордыын И.Ф.Захаров-Кылыадьы Уус аҕатын Сүөдэр Уус уһаммыт дьааһыгын, Саргылана, Эльвира Өкүндү нэһилиэгэр олоро сылдьыбыт күүстээх-уохтаах, ураты талааннаах Огдооччуйа Петрова тигэн хаалларбыт туос иһитин, Ульяна Иванова, Алексей Шадрин Терентьевна эт саастыылааҕа, биир дойдулааҕа ССРС худуоһунньуктарын Союһун чилиэнэ, САССР норуотун хаһаайыстыбатын Үтүөлээх үлэһитэ, норуот маастара, соторутааҕыта 90 сааһын бэлиэтээбит киэн туттар биир дойдулаахпыт А.А.Волкова тикпит сыахайын, Капитон Львов уонна Федора Петрова Тааһаҕар оскуолатын түмэлиттэн 19 үйэтинээҕи ат ыҥыырын аҕалан көрдөртөрө.
Күөн күрэспитигэр Иван Данилов, Гаврил Иванов “Учууталбар” ырыата, Розалия Терентьевна, оччолорго Роза Петрова Бөкчөҥөө оскуолатын 7-с кылааһын үөрэнээччитэ оройуоннааҕы олимпиадаҕа кыттан, Дипломант буолбут “Победа” хоһоонун сиэнэ 7-с кылаас үөрэнээччитэ Кристина Федорова, үөрэнээччитэ Н.М.Иванова бэйэтэ суруйбут анабыл хоһооно,

Терентьевна араас сылларга үлэтигэр кэтэ сылдьыбыт таҥаһын балыстара, оскуола учууталлара таҥнан тахсан көрдөрбүттэрэ көрөөччүлэр биһирэбиллэрин ылбыттара.
Бу дьоро киэһэҕэ Розалия Терентьевна оҕолоро СР культуратын Үтүөлээх үлэһитэ, СР суруйааччыларын Союһун чилиэнэ, филологическай наука доктора, биллэр аламповед, Өкүндү нэһилиэгин Бочуоттаах олохтооҕо, М.К.Аммосов аатынан ХИФУ саха литературатын кафедратын сэбиэдиссэйэ Валентина Григорьевна Семенова Дьокуускайтан, РФ үөрэҕириитин Бочуоттаах үлэһитэ, СР үөрэҕириитин туйгуна, Учууталлар учууталлара, Саха Сирин методиһа бочуоттаах бэлиэлэр хаһаайкалара, С.П.Данилов аатынан Бэрдьигэстээх орто оскуолатын директоры иитэр-үөрэтэр үлэҕэ солбуйааччы Саргылана Григорьевна Румянцева Горнай улууһуттан кэлэн киэргэттилэр, ситэрдилэр.

5 киһиттэн састааптаах Дьүүллүүр сүбэ сыанабылынан, түмүккэ, Тааһаҕар нэһилиэгиттэн кэлэ сылдьар ыалдьыттарбыт Федора Петрова уонна Капитон Львов бастаан таҕыстылар.

Кыайыылаахтарга уонна кыттыбыт учууталларга барыларыгар Р.Т.Сивцева оҕолоро, биир дойдулаахтара, үлэлээбит оскуолатын коллектива, аймахтара туруорбут уу харчынан бириистэрин туттардылар, дьиэ кэргэнин аатыттан Саха Сирин туһунан сыаналаах кинигэлэри, сибэкки дьөрбөтүн уонна В.Г.Семенова бэйэтэ суруйбут бүтэһик кинигэтин тутан үөрдүлэр, астыннылар.

Маны таһынан Розалия Терентьевна 1961 с-ха Бөкчөҥөө алын кылааһыгар выпусктаабыт үөрэнээччилэрэ Н.Н.Иванова, Г.Г.Иванов, Д. Г.Иванов, Ю.А.Михайлов, В.З.Ильин, бэйэлэрин биһирэбил бириистэрин оскуола 40-тан тахса сыл бэриниилээхтик үлэлээбит Анна Мандароваҕа туттардылар.

“Айар талаан дьоҕура” номинацияҕа бэйэлэрин бириистэрин Елена. Иван Даниловтар педагогическай династия бэйээрин бириистэрин Бөкчөҥөө оскуолатын учууталларыгар Варвара Унароваҕа уонна Олеся Харлампьеваҕа туттарбыттара.

Онон, Россияҕа Педагог уонна Уһуйааччы, СР Үлэ сылларын чэрчитинэн ыытыллыбыт “Билиигэ, кэрэҕэ-сырдыкка уһуйааччы” күөн-күрэс үрдүк таһымнаахтык, киэҥ далааһыннаахтык ааһан, чахчы да ыһыахпыт киэргэлэ буолла.