Ийэлэр күннэригэр аналлаах «Ийэҕэ махтал» диэн ахтыылар

Мин ийэм, Каратаева Екатерина Ивановна 1932 сыллаахха Бороҕон бөһуөлэгэр төрөөбут. Мин өйдүөхпуттэн ийэм куруук колхозка, совхозка ыанньыксытынан үлэлиирэ. Бииргэ төрөөбүттэр бэһиэбит. Үлэтигэр мэлдьи биһигини батыһыннара сылдьара. Кини 1970 сыллаахха ойо5остотон ыалдьыбыта. Уонна устунан уһуннук, ыараханнык ыалдьан, биһигини иитэр кыа5ыттан ааһан 1972 сыллаахха биһигини детдомҥа биэрбитэ. Мин оччолорго 7 с кылааска үөрэнэрим. Мин улахан буоламмын аймахтарбыт бэйэлэригэр ылаары гыммыттаран ийэм «Бары бииргэ тутуспутунан, бэйэ-бэйэлэригэр көмөлөсуһэ сырыттыннар» диэн буолуммата5а. Иннэ гынан, бары детдомҥа иитиллэн, улаатан бэйэ-бэйэбититтэн тэйсибэккэ көмөлөсүһэн олоробут. Уонна ийэбитигэр биһигини араарбакка, биир дьиэ кэргэн о5олоро буолан улааппыппытыгар махтанабыт. Кини тыыннаа5ар үс о5ото ыал буолан, сиэннэрин көрөн бу дойдуттан бараахтаабыта…

Суруйда Светлана Афанасьева (Каратаева)

        Мин ийэм, Слепцова Анна Руфовна уон о5ону төрөтөн, улаатыннаран олох киэҥ аартыгар таһаарбыта. Кыра эрдэхпититтэн а5абытын кытта үлэни таптыырга, ыарахаттартан дьулайбат буоларга үөрэппитэ, үөрэтэр да5аны. Ийэбит олус асчыт. Кини буһарар бурдук астарын ыраах сылдьан наһаа да суохтааччыбын. Ол иьин буолуо, бурдук аһын астыырбын олус сөбүлүүбүн. Сарсыарда эрдэ туран булгуччу ас астаан оскуолабытыгар аһатан ыытара. Биһигини таҥыннараары түүн-күнүс иистэнэрэ. Кини бүппэт дьиэ-уот түбүгүттэн быыс буллар эрэ кинигэ аа5арын сөбүлүүр. А5абыт, эбэтэр ким эмит биһигини мөхтө5үнэ, хаһан да көмүскэспэт этэ. Наһаа хомойбут кэмигэр отой саҥата суох сылдьар буолара. Оччо5о өссө буруйгун өйдүүгүн, сыыһа5ын көннөрүнэ сатыыгын. Билигин о5олор бары улэһит дьон буоллубут, туспа ыал буолан олоробут. Ийэбит – биһиги үтүө сүбэһиппит, билигин пенсия5а олорор.

Ахтыыны суруйда Корякина Любовь Петровна. Өкүндү, бала5ан ыйа, 1996 сыл

       Мин ийэм, Маяровская Марина Николаевна 1937 сыллаахха бааһынай кэргэнигэр сэттис о5оннон төрөөбүтэ. Оскуоланы бүтэрэн баран 1958 сыллаахха Ньурбаттан Бүлүүгэ кэлэн горпо 5а атыыһыттаабыта. 1960 сыллаахха кэргэн тахсан түөрт о5ону төрөппүтэ. Онтон, 1966 сылга остолобуойга кондитерынан киирбитэ. Кыра эрдэхпитинэ а5абыт өлөн, биһигини, 4 о5ону, бэйэтэ иитэн улаатыннарбыта. Кини сарсыарда 8 чаастан киэһэ 8 чааска дылы улэлиирэ. Сарсыарда сурук суруйан задание хаалларара.күнүнэн биирдии о5о биирдии суолунан дежурстволаан – иһиппитин сууйан, дьиэ хомунан, ас астаан, тиэргэммитин күрдьэн, мас киллэринэн, бэйэбит оһохпутун оттон дьиэлээн олорбуппут.     

      Өрөбүл күннэригэр ас астыырга үөрэтэр этэ. Сайыҥҥы каникулга о5олор бары ийэбит дьонугар Ньурба5а баран, совхоз о5уруотугар үлэлиирбит. Күьүн үлэлээбит хамнаспытын ийэбитигэр а5алан биэрэрбит. 

   Ийэбит биһигини кыра эрдэхпититтэн үлэ5э, самостоятельнай буоларга үөрэппитэ.

Надежда Прокопьева (Маяровская)

        Мин ийэм, Алексеева Варвара Гаврильевна 1938 сыллаахха, ахсынньы 15 күнүгэр То5ус нэһилиэгэр Бала5аччы сэлиэнньэтигэр бааһынай дьиэ кэргэнигэр  төрөөбүтэ. Кини алта о5оттон саамай улаханнара. 9 саастаа5ар оскуола5а киирбит. 4 кылааһы бүтэрэн баран колхозка үүт эрийээччиннэн, килиэп, лэппиэскэ астааччыннан үлэлээбит. Онтон балыаһа5а поварынан, ясля5а поварынан, завхоһунан, кэлин пенсия5а тахсыар дылы детсадка поварынан үлэлээбитэ. 

       Билигин бочуоттаах сынньалаҥҥа олорор. Биһиги то5успут-7 кыыс, 2 уол. Мин иккистэрэбин, кырабыт быйыл 11 кылааьы бүтэрбитэ.

     Биһиги ийэбитин, эбэбитин сүрдээ5ин таптыыбыт, убаастыыбыт. Кини куруук биһиэхэ кэлэн күүлэйдээн барар. Куруук туоһулаһа, ыйыталаһа сылдьар. Субэлиир –амалыыр, булар-талар.

      Билигин кини сиэн о5олоро 13 тэр – 6 уол,7 кыыс. Биьиги эбээбитинэн киэн туттабыт. Кини куруук үөрэ-көтө сылдьарыгар, доруобай буоларыгар ба5арабыт.

Розалия Константинова (Шадрина)

Мин ийэм, Евдокимова Мария Семеновна, гражданскай сэрии кэнниттэн «Хойуо» диэн алааска күн сирин көрбүт. Элбэх оҕолоох кырдьаҕасыал кыра кыыстара эбит,убаайдарын,бырааттарынбатыһа сылдьан алааһын тула көҥүллүк сылдьан сахалыы араас оонньуулары оонньоон, үлэлииргэ да үөрэммит. Хойуоттан Хомустаахха оскуолаҕа сүүрүүннэн кэлэн үөрэнэн түөрт кылааһы бүтэрбит.

    Ийэм оҕо сылдьан сүүрүүк эбит, ыһыахтарга сүүрүү күрэхтэригэр кыттан куруук миэстэлэһэр, бириискэ тиксэр эбит. Оҕо сааһыттан наар колхоска үлэлээбит, ыраас үлэҕэ. Аҕа Дойду сэриитин саҕана сүүрбэтин да туола илик кыыс үчүгэйдик үлэлиирин туһунан оройуонтан кэлэ сылдьар корреспондент  хаһыакка суруйбут. Сэрии кэннэ ыал буолбут, аҕыс оҕону төрөтөн, көрөн харайан улаатыннаран киһи оҥортообута. Ол үтүөтүн бэлиэтээн правительство ийэбэр “Медаль материнства”, “Орден материнской славы” диэннэринэн наҕараадалаабыта.

   Мин ийэм үтүө санаалаах, үлэһит киһи этэ. Орденнаах ийэбинэн киэн туттабын.

24.09.1996 сыл

    Мин ийэм биһигини кыра эрдэхпититтэн үлэни таптыыр буоларга үөрэппитэ. Онно батыһыннара сылдьааччы. Оннук сылдьан ынах ыырга үөрэммитим. Кыра кылааска үөрэнэ сылдьан ийэм ынахтарыттан саамай үчүгэй, сымнаҕас эмиийдээх ынахтары барыларын биир сиргэ баайтаран баран олору эрэ ыаччыбын. Олору эрэ ыан, саахтарын күрдьэн баран оонньуу барааччыбын. Оннук күн аайы  эбээһинэһим курдук буолара.

   “Кыраны-кыамматы атаҕастаабат буолуҥ, көмөлөһүҥ. Саамай куһаҕан – сымыйаччы буолуу. Онон хаһан да сымыйалаабат буолуҥ, сымыйалаабыккыт син биир биллэр. Онон бэйэҕитигэр икки төгүл буруйу оҥостоҕут”диэн үөрэппитэ ийэм. Ийэбит куруук үлэтигэр буолан дьиэҕэ бэйэбит эрэ хааларбыт. Бэйэ-бэйэбитин көрсөр этибит. Ол курдук, кырабытыттан самостоятельнай буола үөрэммиммит.

Ити курдук, бары ийэлэр курдук, биһиги ийэбит биһигини, оҕолорун, туох баар үчүгэйгэ барытыгар үөрэппитэ.

Иванова Светлана Ивановна

Мин ийэм, Гаврильева Мария Иннокентьевна 1924 сыллаахха Бүлүү улууһун 1 Күүлэт сиригэр төрөөбүтэ. Кини соҕотоҕун 8 оҕону элбэхтик үлэлээн, эрэйи көрөн улаатыннарбыта. Кыра эрдэхпититтэн ийэбит биһигини элбэххэ үөрэппитэ. Дьиэ үлэтин бары үллэстэн үлэлииргэ – ким дьиэ хомуйар, иһит сууйар, мас хайытан кыстыыр, уу баһар, тиэргэн күрдьэр.

Бэйэ таҥаһын-сабын көрүнэргэ, ыраастанарга.

Улахан оҕолор кыралары көмөлөһүөхтээхтэр, көрө-стэ сылдьыахтаахтар.

Үөрэххэ кыһалларга, уруогу мэлдьи ааҕарга, толорорго.

Сайыҥҥы сынньалаҥы туһалаахтык атаарарга – совхозка доярканан, телятницанан, бостуугунан үлэлиирбит.

Агафия Ильинична Петрова

Моя мама.

     Данилова Клара Алексеевна, родилась в 1944 году. Она живет в инвалидном доме. Там она работала на свиноферме. Иногда, когда у нее было свободное время, она шила нам детские одежды. Она учила нас быть трудолюбивыми, и преодолевать все преграды. Еще, она учила нас плавать, хоть мы и боялись этого. Стирать, чистить картошку и рыбу. Собирать ягоды и зеленый лук. Говорила, чтобы я училась хорошо, слушалась старших. Мама всегда останется для меня самой нежной, красивой и доброй…

Саввинова Евдокия Христофоровна.

23.09.1996 год

Ийэм туһунан санаалар.

      Ийэм, Прокопьева Мария Васильевна Өкүндүгэ кийиит этэ. Кини бэрт холку майгылаа5а, олус тулуурдааҕа. Киниттэн мин элбэххэ үөрэммитим. Кыһалҕалаах кэмҥэ оҕо,эдэр сааһа ааспытын туһунан кэпсиирэ. 

       Ийэм малы-салы харыстыырга үөрэтэрэ. Оскуолаҕа үөрэнэ киирэрбэр куораттан кыһыл портфель ылан таһаарбыттара. Ол биир муннугун тимирэ түспүтүгэр ыттаппыттара. Оҕолору бэйэ-бэйэни көрсөргө үөрэтэллэрэ. “Үөрэххэ кыһаныҥ, үөрэхтээх буолуҥ, биһиги курдук хотон үлэһитэ буолумаҥ” диирин өйдүүбүн. Хойут, ыал ийэтэ буолбутум кэннэ сүөһү иитиитигэр үөрэппитэ. “Сүөһүнү саҥа дьылга дылы үчүгэйдик аһатыҥ, онно аһаппатаххытына, төһөнү да аһаппытыҥ иһин уойуо суоҕа” диирэ. Ийэҥ баарыҥ тухары үчүгэйгэ эрэ үөрэтэр дии саныыбын. Ийэҥ саҥарбатаҕыҥ да иһин кини көрөрүттэн, туттарыттан-хаптарыттан –барытыттан үөрэнэҕин. Ол да иһин киһиэхэ күндүттэн-күндү – Ийэ.

Христина Афанасьевна Алексеева. 23.09.1996 сыл

    Мин ийэм аата Осипова Анна Никифоровна, кини Балаҕаччыга олорор. Ийэм алта оҕону иитэн, көрөн-харайан улаатыннарбыта. Билигин сааһа 80 на буолла. Биһиги ийэбит иистэнэргэ, ас астыырга, үлэһит киһи буола улаатарга үөрэппитэ. Билигин даҕаны сиэннэригэр иистэнэн үөрдэ-көтүтэ олорор. Үөрэхпитигэр үчүгэйдик үөрэнэрбитигэр кыһаллара.

   Колхуос саҕана дояркалар ыыабыт үүттэрин илиитинэн эрийэн арыы оҥорон туттарара. Сайын сүөһү уулатан, оттуур сириттэн от сүгэн, сайыҥҥы оһоххо мас сүгэн, бэйэтин кытта тэбис-тэҥҥэ илдьэ сылдьан үлэлэтэрэ.

Биһиги ийэбитин олус таптыыбыт уонна киэн туттабыт.

Агафья Петрова. 1996 сыл 

    Мин ийэм, Сортоева Анна Федоровна1915 сыллаахха Үрүҥ Күөлгэ дьадаҥы дьиэ кэргэҥҥэ төрөөбүтэ. Кыратыттан үлэ үөһүгэр сылдьыбыт. Бааһына солооһунугар,хорутуутугар бурдук быһыытыгар үгүстэри кэннигэр хаалларар хоһуун үлэһит эбит. Холобур, сиэрпэнэн бурдук быһыытыгар күҥҥэ 0,15 га, от охсуутугар 1,20 га сири охсоро үһү. Бу соторутааҥҥа дылы от охсуутугар ийэм кэннэ сылдьар этим. Ийэм үлэттэн эрэ киһи киһи буоларын биһиэхэ үөрэтэрэ. Иккис кылааһы бүтэрэр сайыммар Тимир Балык диэн сайылыкка дайааркалыыр этэ. Онно миигин ынах этэттэрэрэ, ынах киллэттэрэрэ, таһааттарара. Ол быыһыгар ньирэй аһатарбыт. Үһүс кылааска үөрэнэрбэр ферма сайылыгар ололорон күөлтэн оҕуһунан уу баһарга, эбиэт буһарарга кытта үөрэппитэ. Хотоҥҥо бииргэ үлэлэтэрэ. Онон оҕо эрдэхпиттэн үлэҕэ үөрэппит ийэм буолар. Ийэм үтөү үлэһит эрэ буолбатах, дьоҥҥо-сэргэҕэ үчүгэй сыһыаннаах, дьону кытта тапсан сэһэргэһэр, үтүө сүбэһит. Итэҕэскин-быһаҕаскын утары малтаччы этэр. Бэйэтэ үөрэҕэ да суох буоллар ырыа айарын сөбүлүүр. Ол курдук, таптаан ыллыыр ырыалардаах «Бургунасчай”, “Сайылыгым”…

   Билигин ийэм 81 саастаах эрээри дьиэ ис-тас үлэтин, ынахтарын көрөн-харайан олорор. Оҕолоро, элбэх сиэннэрэ, хос сиэннэрэ бары да киниэхэ махталбыт улахан.

Суруйда Афанасьев Михаил Анисимович. Өкүндү. 23.09.1996 с.

      Мин ийэм Дмитриева Евдокия Кирилловна 1923 сыллаахха II Чочу нэһилиэгэр төрөөбүтэ. Үлэ, тыыл бэтэрээнэ.аҕа Дойду сэриитин кыттыылааҕын огдообото. 73 саастаах,1972 сыллаахтан бочуоттаах сынньалаҥҥа олорор. Үөрэҕэ суох. Дьоно кыаммат буолан үөрэттэрбэтэхтэр. Бииргэ төрөөбүттэр биэстэр. Улаханнара кини буолан кыра сааһыттан үлэҕэ сылдьыбыт. Колхозка балбаах, от-мас тиэйиитигэр, бурдук ыһыытыгар үлэлээбит. 1946 сыллаахха ыанньык ынахтары туттарбыттар. Онтон ыла пенсийэҕэ тахсыар дылы ыанньыксыттаабыт. 1950 сыллаахха Михайлов Иван Васильевич диэн сылгыһыт киһиэхэ кэргэн тахсан манна, Өкүндүгэ кэлэн олорбуттар. Сэттэ оҕону төрөппүттэр, 2 уол, 5 кыыс. Мин бэһис оҕобут. Ийэбит биһигини үлэҕэ үөрэппитэ. Ферма үлэтигэр бэйэтин кытта тэҥҥэ илдьэ сылдьыбыта. Кэлин бэйэбит сайыҥҥы каникулбутугар 14 түү, !ҕ тии ынаҕы ылан ыанньыксыттыырбыт. 

   Ийэбит билигин 25 сиэннээх. Сиэннэрин көрөр-харайар. Ийэбэр үчүгэй доруобуйаны, уһун дьоллоох олоҕу баҕарабын.

Суруйда Михайлова Полина Ивановна. 1996 сыл, балаҕан ыйын 23 күн.

     Мин ийэм, Каратаева Ульяна Михайловна 12 оҕо тапталлаах ийэтэ, 15 сиэн истиҥ-иһирэх эбээтэ. Дьиэ ис да, тас да үлэтэ барыбытыгар үллэһиллэр этэ. Ким да үлэтэ суох хаалбат этэ. Мас киллэриитиэ,муус таһыыта,маҕаһыыҥҥа сылдьыы,оҕо көрүү уо.д.а. Дьэ, биирдэ, арай, кыра кылааска үөрэнэ сырыттахпына (арааһа 2 с-3 с кылааска быһыылааҕа), мин маҕаһыыҥҥа барар буолбуппун. Ийэм биир киилэ саахарда,400 гр кэмпиэттэ ылан кэлээр диэн буолла. Мин туран 400 гр саахар, 1 кг кэмпиэт ылан кэллим. Мөҕүлүннүм, уонна маҕаһыыммар төннөн сыыһабын көннөрүнэргэ сорудахтанным. Онтон ыла тугу эппиттэрин сурунан барар буолтум.

Ахтыыны биэрдэ Мандарова Анна Васильевна. Өкүндү, балаҕан ыйа, 1996 сыл.

   Бу күн анныгар тыынар-тыыннаах барыта ийэттэн төрүүр. Ийэ – киһи аймах бастакы иитээччитэ, ийэттэн ордук күүстээх, ийэттэн ордук өйдөөх ким да суох. Намыын –наҕыл бэйэлээх ийэм барахсан!

     Мин ийэм Клавдия Гаврилиевна түбүктээх үлэтин быыһыгар дьиэ кэргэҥҥэ барытыгар бириэмэ булара. Дьиэтигэр үчүгэй туттуулаах хаһаайка, саха сиэринэн ыалдьытымсах, күнү быһа олорон турбакка түбүгүрэр, ханнык да үлэттэн, ыарахаттартан чаҕыйбат этэ. Биһигини эмиэ оннук ииппитэ-такайбыта.

   Ийэм барахсан ыраас санаатын, миэхэ эрэлин сүрэхпэр санаа оҥостон илдьэ сылдьабын.

Федосия Мандарова. 1996 сыл. 

Мин ийэм Семенова Ирина Семеновна 1912 с төрөөбүтэ. Кини 11 оҕоломмута, онтон биир уол өлбүтэ. Онон 8 уол, 2 кыыс этибит. Мин саамай кыраларабын. А5абыт мин кыра эрдэхпинэ өлбүтэ. Ийэм соҕотоҕун биһигини, оҕолорун, көрөн-харайан иитэн таһаардаҕа. Уонна улахан убайдарым көмөлөспүттэрэ.

     Мин эдьиийбин кытта бииргэ улааппыт буолан ийэбитигэр куруук көмөлөһөрбүт. Үүт эрийэн, ынах хомуйан аҕаларбыт. Уу баһар этибит, ньирэйдэрбитигэр от сүгэн аҕаларбыт.

     Ийэбит куруук киинэҕэ, концерка сөбүлээн сылдьааччы, онно баран иһэн биһигини икки өттүбэр икки ытарҕам диир буолара. Дьону-сэргэни кытта тапсар этэ. Үлэтигэр да оннук үчүгэй үлэһит этэ. Кини араас үлэҕэ үлэлээбитэ. Онно барытыгар хайҕанар этэ. Наһаа үчүгэйдик килиэп буһарааччы, астааччы. Дьоннор кэлэн килиэп көрдөөччүлэр. 

     Ийэм мин 9 кылааска үөрэнэ сырыттахпына куртаҕынан ыалдьан өлбүтэ. Кини наһаа сымнаҕас, хаһан да мөхпөт этэ. Билигин баара буоллар, сиэннэрин, хос сиэннэрин көрөн олорор буолуо этэ.

     Ийэбин билигин да суохтуубун.

Суруйда Раиса Захарова. Өкүндү, 1996 сыл

         Мин бу күн сиригэр төрөөммүн олох олорорбор икки ийэ илиитин сылааһын билбитим. Ол курдук, төрөппүт ийэм, Сортоева Анна Федоровна 7 оҕону төрөтөн, иитэн улаатыннарбыта. Миигин 3 саастаахпар ийэм оҕото суох убайын аһынан, кини иэйэн-куойан көрдөспүтүн быһа гыммакка ииттэрэ биэрбит.

         Төрөппүт ийэм асчыт, иистэнньэҥ, эйэҕэс-сайаҕас майгылаах үтүө киһи этэ. Кини билигин суох. Оҕолорун киһи-хара гынан, үөрэттэрэн, улахан дьон, үлэһит буолбуттарын кэннэ сиэннэрин көрөн буостуктаан, дьиэ-уот, сүөһү көрүүтүн бүппэт түбүгүттэн сынньаммакка ыарахан ыарыыттан хомолтолоохтук өлбүтэ.

          Мин өйдүүрбүнэн ийэм куруук түбүгүрэ,үлэлии-хамсыы сылдьара. Биһигини,оҕолору анаан-минээн үөрэппэтэр да, кини тугу оҥорорун көрө-истэ сылдьан, өйбүтүгэр хатаан, ону үтүктэн үөрэммиппит үгүс буолуо. Холобур, аһылык астыырын мин ыал ийэтэ буолан баран ийэм маннык астааччы диэн харахпынан көрөн хаалбыппынан үтүктэн астыырым. Ол курдук пельмень, голубцы, бэрэски, котлет буһарарыгар көмөлөһөрбүт, бурдук аһын арааһын сиирбит. Ийэм детсадка повардыыр этэ. Онон мин эдьиийдэрим, балтыларым ас астааһыныгар сыстаҕастар этэ, ол – ийэбит үтүөтэ. Аны туран, иис өттүгэр эмиэ. Ийэбит уһулуччу үчүгэй иистэнньэҥ да буолбатар, бэйэтин наадатыгар барытын сатыыра. Үтүлүк, кээнчэ, былааччыйа, куопта уо.д.а. тигэри сатыыра, арай баайыыны,быысабайы эдэригэр дьарыктанара буолуо. Мин өйдөөбөппүн. Үөрэхпитин күүскэ ирдиирэ, ол иһин биһиги бары үчүгэйдик үөрэнэрбит.

          Иитиллибиппинэн иккис ийэм Константинова Анна Васильевна диэн этэ. Өкүндүгэ олорбуппут. Бэйэтэ оҕото суох буолан миигин, ииппит кыыһын хайдах сатыырынан кыһанан-мүһэнэн улаатыннарбыта. От үлэтэ буоллун, сир аһын хомуйуутугар, ханна да сырыттар миигин батыһыннара сылдьара. Онон киниттэн эмиэ элбэххэ үөрэммитим. Хойут икки сиэнин көрөн баран ыалдьан өлбүтэ.

          Мин ийэлэрбин иккиэннэрин күндүтүк саныыбын, кинилэри убаастыырым, кинилэргэ махтанарым бэлиэтэ эбэлэрин ааттарынан ааттаммыт Аанчык диэн кыыстаахпын.

Суруйда Григорьева Галина Федоровна. Өкүндү, 1996 сыл

        Мин ийэм аата Абрамова Анна Егоровна диэн этэ. Кини эрдэ, 50 гар эрэ, мин 24, быраатым 18 саастаахпытыгар тыҥа араагыттан суох буолбута. 

Ийэбит минньигэс астаах, имигэс илиилээх, тугу гынара барыта орун-оннугар, түргэн-тарҕан буолара. Сайын ийэбит быырпаҕын иһэ дьон кэлэрин өйдүүбүн. Хайа, Аана, быырпаҕыҥ баар дуо диэн буолара. Мин оскуолаҕа үөрэнэ сырыттахпына сирийиилээх баата сон муода курдук буола сылдьыбыта. Онно ийэм хас да оннук сон тикпитэ, барыларын араас гына сирийэн. Миигин тигэргэ үөрэппэт этэ да, мин куруук көрөр буоллаҕым. Андаатар сон сиэҕин олордорго төттөрү таары тигиллиэхтээх иҥин диирэ. Тириитин имитэ, ону-маны тигэ олорон киҥинэйэн ыллыыра. Ырыаны бэйэтэ айан-тугу гынарын, айылҕа, кыыл иҥин тустарынан ыллыыра. Мин дьиктиргии саныырым. Уонна кини биир эрэ нууччалыы ырыаны билэрэ. Ол – Катюша этэ. Быраатым биһиккини оннук мөҕө сылдьарын өйдөөбөппүн. Мин сүрэҕэлдьээн нэһиилэ тохтуу-тохтуу үлэлии сылдьарбын көрөн этээччи Куһаҕан оҕонньордонуоҥ, сынньана-сынньана кырбыыр киһи буолуо диэччи. Оччоҕо түргэн соҕустук үлэҕин бүтэрэ охсоҕун. Мин ыал улахан о5ото буолан кыра эрдэхпиттэн ийэбэр көмөлөһөрүм. Ийэм хаһан да дьоҥҥо ымсыырыма, үчүгэйдик үөрэнэбин диэн киһиргээмэ, улаханнык саҥарыма. Билиҥҥиҥ билбэт, туох буолуо биллибэт диэн үөрэтэрэ. Ол курдук, мин ийэм үтүө сүбэһит, дьон киһитэ этэ.

Крестинина О.Н. 1996 сыл

       Ийэм, Гаврильева Анна Егоровна, 1911 с Орто Бүлүү оройуонун То5ус нэһилиэгэр төрөөбүтэ.

       Кини олус көрдөөх-нардаах, күүстээх-уохтаах дьахтар этэ. Кини сылаас-сымнаҕас илиитинэн 7 оҕо ааспыта. Куруук түбүктээх ыарахан үлэҕэ сылдьан оҕолорун көрүүтүгэр син быыс-түгэн булан үөрэтэрэ-такайара. Олус үчүгэйдик өйдүүбүн, кини доҕотторун кытта сытыы, көрдөөх тылларынан үөрдэ-көтүтэ сылдьарын… Миэхэ туох үчүгэй баара барыта ийэбиттэн бэриллибитэ. Ол курдук, кини дьоҥҥо үчүгэй сыһыаны, үлэҕэ-үөрэххэ кыһамньыны булгу ирдиирэ. Бэйэтин үлэттэн дьолломмут киһибин дэнэрэ. Ол да буолан нэһилиэккэ аан бастакынан Бочуот знага орденнаах этэ. Биһигини,оҕолорун эмиэ Уһун сон, бытырыыстаах да былаат киһини киэргэппэт. Киһини үтүө суобас,бэриниилээх үлэ киэргэтэр диирэ, оннук үөрэтэрэ. 

      Ийэм истиҥ-иһирэх тылларын ылынан оҕолорбун иитэ-үөрэтэ сатыыбын.

Ахтыыны суруйда Иванова Варвара Леонтьевна.

Өкүндү,балаҕан ыйа, 1996 сыл.

Добавить комментарий

Ваш адрес email не будет опубликован. Обязательные поля помечены *

Яндекс.Метрика